WikiLeaks-oprichter
Door RTL Nieuws·25 juni 2024·Aangepast: 25 juni 2024
RTL Nieuws
Na jaren procederen tegen uitlevering aan Amerika heeft WikiLeaks-oprichter Julian Assange zijn zin. Sterker nog, hij ontloopt een mogelijk levenslange gevangenisstraf in een Amerikaanse cel vanwege een deal met justitie. Zijn vrijlating zorgt voor verdeelde reacties: voor de één is hij een held, voor de ander een crimineel.
Na zeven jaar in de Ecuadoriaanse ambassade en vijf jaar in een Britse cel is Julian Assange weer een vrij man. Op dit moment is de Australiër op weg naar de Noordelijke Marianen, een klein Amerikaanse eiland in de Stille Oceaan, om een deal met de Amerikaanse justitie te sluiten.
Hij landt op het eiland niet alleen omdat het dichter bij zijn thuisland Australië is. Ook vreest Assange om te landen op het vasteland van Amerika.
Oorlogsmisdrijven
De 52-jarige Julian Assange kreeg in 2010 wereldwijd aandacht toen hij honderdduizenden staatsgeheime documenten op zijn klokkenluidersplatform Wikileaks publiceerde. De geheime documenten gingen onder meer over militaire acties in Irak en Afghanistan. Daaruit zou blijken dat Amerikaanse soldaten oorlogsmisdaden pleegden in Irak en Afghanistan.
Beelden waarbij Amerikaanse militairen vanuit een helikopter ongewapende mensen in de Iraakse hoofdstad Bagdad doodschoten, gingen de wereld over. De video bracht het leger in grote verlegenheid. Met de publicaties wilde Assange misstanden en oorlogsmisdrijven aan de kaak stellen.
En dat is precies waarom voorstanders hem zo waarderen. Ze zien in hem een goede onderzoeksjournalist die met de publicaties de waarheid aan het licht wilde brengen. "Wikileaks heeft destijds bewijs geleverd van burgerdoden en mogelijke oorlogsmisdrijven", zegt Elke Kuijper van Amnesty International.
"Het publiek heeft nu eenmaal het recht om te weten of een regering het internationaal recht schendt door mogelijke oorlogsmisdrijven. Dat hij die info openbaar heeft gemaakt, is onderdeel van het werk van een journalist en onderdeel van de persvrijheid."
In de volgende video reageren Assanges vrouw en andere mensen op zijn vrijlating:
175 jaar celstraf
Maar het publiceren van staatsgeheime documenten zorgt ook voor kritiek. Zo wijzen critici erop dat Amerikaanse militairen en medewerkers van de inlichtingendienst mogelijk gevaar liepen door de publicaties.
"De reactie van de VS was te rechtvaardigen want het gaat om geclassificeerde gegevens. De onthulling daarvan kan gevaarlijk zijn voor een staat", zegt veiligheidsexpert Dick Zandee van instituut Clingendael.
Volgens hem kunnen die documenten een mogelijke vijand informatie verschaffen waar die iets mee kan. "Als bijvoorbeeld door onthullingen bekend wordt hoe jouw energiesector beschermd is, dan geeft dat een vijand enorm veel voordeel in het geval van een conflict. En dat betekent een reëel gevaar, niet alleen voor militairen maar ook voor een land en de inwoners."
Amnesty International benadrukt dat individuen geen gevaar zouden moeten lopen voor hun veiligheid vanwege het lekken van zulke gevoelige documenten.
Aanvankelijk hing Assange 175 jaar cel boven het hoofd vanwege achttien vermeende overtredingen van de spionagewet. Nu moet hij volgens de Amerikaanse justitie schuld bekennen voor één aantijging: samenzwering om geheime defensie-informatie te verkrijgen en te publiceren. Die aanklacht staat gelijk aan ruim vijf jaar cel, precies de tijd dat hij in een Britse cel heeft gezeten.
© Alamy Limited / @WikiLeaks
"We vinden het natuurlijk goed dat hij is vrijgekomen", zegt Kuijper van Amnesty. "Al hadden wij liever gezien dat alle aanklachten tegen hem zouden worden ingetrokken."
Chelsea Manning
Assange zat sinds 2019 in een Britse cel omdat hij weigerde zich over te leveren aan Zweden. Dat land beschuldigde hem van verkrachting en aanranding van twee vrouwen. Die rechtszaak is inmiddels geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. Volgens Assange was deze zaak bedoeld om hem uit te kunnen leveren aan de VS.
De vrijlating van Assange betekent dat de Amerikaanse regering voor de tweede keer een persoon die verdacht wordt van spionage er met een fors lagere straf vanaf komt. In 2017 was dat al het geval bij Chelsea Manning. Zij werkte als data-analist voor het Amerikaanse leger en overhandigde een groot deel van die gevoelige documenten aan Assange. Manning kreeg 35 jaar celstraf opgelegd, maar kreeg na zeven jaar gratie van toenmalig president Obama.
WikiLeaks benadrukt dat de deal nog niet officieel bekrachtigd is. President Biden heeft nog niet gereageerd op Assanges vrijlating.
Lees meer over
Julian Assange
